زیره سیاه ممتاز مقدار 100 گرم
زیره دانه‌ای است معطر و ضد نفخ که به‌عنوان ادویه استفاده می‌شود. برگ‌های این گیاه بیست الی سی سانتی‌متر و ارتفاع آن تقریبا پنجاه سانتی‌متر است. میوه این گیاه نیز هلالی شکل و دارای خطوط برجسته به اندازه دو میلی‌متر است. دو نوع زیره در دنیا وجود دارد به نام زیره سبز و زیره سیاه.
تفاوت زیره سبز و سیاه
جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه خواص زیره سبز با خواص زیره سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن‌ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد؛ به همین دلیل میزان مصرف آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود. مقدار مصرف خواص زیره سیاه، که در بسیاری از غذاها مصرف می‌شود، می‌تواند ده برابر خواص زیره سبز باشد. بوی متفاوت این دو نوع زیره (سبز و سیاه) نیز به دلیل متفاوت بودن ترکیبات اصلی اسانس آن‌ها است.
زیره یکی از ادویه‌های معطر است که به دو صورت زیره سبز و خواص زیره سیاه یا زیره ایرانی در طبیعت یافت می‌شود. فواید زیره بی‌شمار است. هم‌چنین از زیره در آشپزی و پزشکی استفاده می‌شود.
خواص زیره سیاه یا زیره کوهی
زیره سیاه معروف به زیره کرمانی است و یکی از سوغاتی‌های معروف این استان است که در مناطق کوهستانی به صورت خودرو رشد می کند.
طبع زيره سياه خيلي گرم و خشک است. زيره سياه داراي خواص مدر، بادشکن، مقوي، زيادکننده شير، قاعده‌آور، نيرودهنده، ضد کرم، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوي معده، قاطع اسپرم است.
زيره سياه در موارد بلع هوا، نفخ شکم، برطرف کردن سوءهاضمه، تسهيل هضم غذا، دل پيچه کودکان، انگل معده و روده، دفع بادهاي کليه و مثانه، تنگي نفس و سکسکه نفخي به‌کار مي‌رود.
زيره يک داروي سنتي براي رفع سوءهاضمه خصوصا نفخ شکم است. عرق زيره يا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهاي کودکان مفيد است. زيره داراي خاصيت ضدگرفتگي دارد و براي رفع گرفتگي‌هاي دوران قاعدگي مفيد است.
مقوي بدن و چاق‌‌کننده است. معده را گرم و تقويت مي‌کند و کرم تنيا را دفع مي‌کند. و اثر قابل ملاحظه‌اي در جلوگيري از ايجاد بادهاي اضافي در روده و درمان اسهال دارد.
دم‌کرده يک قاشق مرباخوري زيره سياه در نيم ليتر آب جوش براي تنبلي اعمال گوارشي، بي‌اشتهايي، باد يا درد روده مصرف مي‌شود. مصرف دم کرده زيره سياه و يا جويدن آن در رفع و کاهش دردهاي ناشي از قاعدگي، دردهاي روده و بي‌اشتهايي بسيار مؤثر است.
عوارض مصرف زیره
سوزش سر دل
زیره به‌عنوان یک درمان خوب برای بسیاری از مشکلات گوارشی است. زیره به عنوان یک تسهیل کننده خروج گاز معده از دستگاه گوارش شناخته می‌شود. اما در عین این خواص درمانی ممکن است موجب یک سری دیگر از مشکلات گوارشی گردد. سوزش سر دل یکی از این مشکلات است که ممکن است با مصرف بیش از اندازه زیره بروز کند.
باد معده (آروغ زدن)
اثر ضد نفخ زیره ممکن است سبب آروغ زدن نیز شود. علت آروغ زدن در بیشتر موارد به سبب ورود هوا به همراه غذا یا نوشیدنی به معده است. بنابراین گاز روده و معده از طریق دهان خارج می‌گردد. هرچند آروغ زدن مشکل خاصی نیست اما ممکن است سبب خجالت‌زدگی شود.
آسیب به کبد
روغن موجود در دانه زیره به شدت ناپایدار است و مصرف بیش از اندازه زیره در دوره زمانی طولانی مدت می‌تواند سبب آسیب به کبد چرب و کلیه‌ها شود. از این روغن در حیوانات برای جلوگیری و یا درمان اسپاسم عضلانی استفاده می‌شود.
سقط جنین
مصرف بیش از اندازه زیره ممکن است سبب سقط جنین در زنان باردار و یا القا زایمان زودرس شود. بنابراین زنان باردار نباید مقادیر زیادی از این دانه را استفاده کنند.
اثرات اعتیاد آور
مقادیر بیش از اندازه زیره می‌تواند اعتیاد آور باشد، چرا که زیره دارای خواص مخدر است.
قاعدگی سنگین
مصرف مقادیر زیاد از دانه زیره منجر به خونریزی زیاد در دوران قاعدگی می‌گردد. در این دوران بهتر است با احتیاط مصرف شود.
کاهش قند خون
مصرف مقادیر زیاده زیره موجب کاهش قند خون می‌گردد که در مواردی می‌تواند از عوارض زیره محسوب شود. در مواردی مانند اعمال جراحی که حفظ قند خون ضروری است این مساله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
مضر برای دیابتی ها
همانطور که گفته شد زیره به سرعت موجب کاهش قند خون می‌شود. افرادی که دیابت دارند باید قند خون شان همواره کنترل شود و نوسان قند خون به هیچ عنوان برای سلامتی شان خوب نیست. بنابراین دیابتی‌ها زیره را مصرف نکنند و یا اگر مجبور به مصرف هستند حتما اعتدال را رعایت کنند.
آلرژی
مصرف بیش از اندازه زیره موجب خارش پوست و آلرژی می‌شود. افرادی که آلرژی دارند اگر مجبور به استفاده از زیره هستند حتما در مقادیر کم از این دانه مصرف کنند.
